Sürücülerin başına gelebilecek en kötü durumlardan bir tanesi de şarj dinamosunun arıza yapmasıdır. Çünkü yolda seyir halindeyken şarj dinamosu bozulursa aracınız çalışması için gerekli elektriği üretemeyecek ve yolda kalacaktır.
Aracınızın motorunu çalıştırmak için kontağı çevirdiğinizde, motorun çalışması için gerekli olan ilk enerji akü tarafından sağlanır. Motor çalıştıktan sonra aracınızın elektronik aksamlarının çalışması için gerekli enerji şarj dinamosu (şarj regülatörü) tarafından sağlanır. Ayrıca Şarj dinamosu akünün eksilen elektrik gücünü doldurur. Aracınız seyir halindeyken yakıt pompası, far ampülleri, gösterge paneli ve elektrikli cam otomatikleri gibi elektronik aksamların hepsi şarj dinamosundan enerjisini alır.
Şarj Dinamosu Arızasının Belirtileri Nedir?
Şarj Regülatörü arızasının belirtilerini sırayla saymadan önce kendi başıma gelen olayı anlatıyım. Kendi aracımın aküsü bir sabah kalktığımda bitmişti ve aracı sabah çalıştıramadım. Vurdurarak çalıştırıp arabayı elektrikçi arkadaşıma götürdüm ve ölçtüğü bir çıkma aküyü benim aracıma taktı. Başlarda her şey iyiyken bir sabah yeniden aracımı çalıştıramadım. Tekrar arabayı vurdurup elektrikçiye giderek suçu çıkma aküye bularak sıfır akü aldım. Ama bir ay sonra tekrardan bir sabah çalıştıramadım. Akü garantili olduğu için değiştirildi. Kısa bir süre sonra aracımda akü lambası yanıp sönmeye başladı. Bir gün sonrada arabayı olduğu yerde yine çalıştıramadım. Bu sefer vurdurarak bile çalıştıramayınca arabayı çekici yardımıyla sanayiye götürdüm ve şarj dinamosunun düşük elektrik verdiği için aracın çalışmasına engel olduğunu öğrendim. Kısaca şarj dinamosu arıza yaptığında aracınızın önce aküsü bitiyor sonrada çalışmıyor. Şimdi konumuza dönelim, şarj dinamosu arızasının belirtileri nedir diye soracak olursanız;
1- Yüksek veya Düşük Voltaj Çıkışı
Aracınızın motoru çalışmazken aküyü ölçtüğünüzde 12.6 volt elektrik vermelidir. Motor çalıştığı zaman ise 14-14.5 volt civarında elektrik vermelidir. Ancak motor çalışınca 16 ve üstü voltaj verirse bu şarj dinamonuzun arızalı olduğunun işaretidir. Yüksek voltaj gelmesinin en çok görülen belirtisi arabanızın ön aydınlatma farları ile arka stop lambalarının patlamasıdır.
2- Gösterge Panelinin Çalışmaması
İster ibreli olsun ister dijital gösterge paneli elektrikli çalışır. Aracınızın şarj dinamosu düşük voltajda elektrik veriyorsa aracınızın gösterge panelindeki ibreler çalışmayacaktır. Veya bir anda yükselip biranda düşecektir.
3- Motorda Güç Değişiklikleri
Yakıt Pompası ve ateşleme sistemi elektrikle çalışan parçalardır. Eğer aracınızın Şarj regülatörü doğru voltaj vermiyorsa aracınızda çekiş düşüklüklerine neden olacaktır. Örneğin yakıt pompası 6 voltluk bir elektrikle çalışır, şarj dinamosu düşük voltaj verdiğinde pompa benzini istenen miktarda pompalayamayacak ve motora gerekli yakıt gitmeyecektir. Bu durumda aracınızda çekiş düşüklüğü olacaktır. Ayrıca motor rölantide çalışırken aracınız stop edebilir.
4- Farlarda Titreme Aydınlatmasının Artıp Azalması
Şarj dinamosu doğru voltajda elektrik göndermediğinde gaza bastığınızda farların çıkardığı ışık artıyor, gazdan ayağınızı çektiğinizde azalıyora şarj dinamosu arızasına işaret ediyor olabilir. Ayrıca otomatik camların yavaş kalkması şarj dinamosu arızası nedeniyle olabilir.
5- Uzun farlar ve Selektör Çalışmıyor Olabilir
Uzun farlar ve selektör çok fazla voltaj isteyen donanımlardır. Eğer aracınızın şarj dinamosu gerekli elektrik enerjisini veremiyorsa aracınızın uzun farlar ve selektörleri çalışmayabilir.
6- Akü Kutup Başlarının Paslanması
Şarj dinamosu arıza yaptığı zaman nadiren de olsa akü kutup başlarında korozyon yani paslanma görülebilir.
7- Sürekli Akünün Bitmesi
Aracınızın aküsü motor çalışmazken motorun ve diğer aksamların çalışması için gerekli enerjiyi sağlar. Motor çalışınca sağlam çalışan bir şarj dinamosu aracınızın aküsünü yeniden şarj eder. Ancak şarj dinamosu arızalı olunca akü şarj edilemez ve sürekli içerisindeki enerjiyi harcar. Bir zaman sonra akünün elektriği biter ve aracınız çalışmaz.
8- Motor Arıza ve Akü Lambasının Yanması
Aracınızın gösterge panelinde akü lambası motor çalıştığı anda sönmesi gerekir. Ancak motor çalışmasına rağmen akü işareti sönmüyorsa ve motor arıza lambası yanıyorsa bu şarj dinamosu arızasına işaret olabilir.
Şarj Dinamosu Tamir ve Değişim Maliyeti
Ülkemizde fiyatlar sürekli değiştiği için bu fiyat ilerleyen zamanlarda olmayabilir. Ancak 2020 yılı ocak ayı itibariyle bir şarj dinamosunun tamir ücreti (kömür takma, işçilik, sökme ve takma dahil) 400 - 450 lira gibi bir fiyata yapılıyor. Şarj dinamosu tamir edilemeyecek kadar arızalandıysa marka ve modele göre değişiklik göstermekle 1000 ile 2000 lira bir fiyata değiştirilecektir.